Milletvekili Sındır, "İzmir depreminin ardından Bakanlık ne yapmak istiyor?"

CHP İzmir Milletvekili ve Deprem Komisyonu Üyesi İzmir Milletvekili Prof. Dr. Kamil Okyay Sındır,
İzmir depremi sonrası yaşanan hak gasplarını, alelacele belirlenen rezerv alanlarını, yönetmelik
hükmüne aykırı düzenlemeleri, ihale süreçlerini ve mülk sahiplerinin görüş ve önerilerinin
alınmamasını Meclis gündemine taşıdı.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle soru önergesini TBMM Başkanlığına
sunan Sındır, “İzmir depreminin ardından yürütülen süreç şeffaf değil. Adeta kamuoyundan bilgi
saklanırcasına ve tutarsızlıklarla süreç ilerletilmeye çalışılıyor. Çevre Bakanı İzmir’e geliyor, sadece
AKP ve MHP’lilerin davet edildiği deprem toplantısı düzenleniyor. CHP’den bir tek vekil çağırılmıyor.
Proje alanındaki vatandaşlarımızın mülkiyeti hazineye geçirilip, istendiği gibi plan proje üretilip,
ardından ihaleyle vatandaşın malının vatandaşa satılması durumu söz konusu. Bu durum mülkiyet ve
eşitlik hakkına aykırıdır. Vatandaşlarımızın mağdur edilmesine göz yummayacağız” dedi.
“SÜRECİN ADİL, ŞEFFAF VE DENETLENEBİLİR OLMASI GEREKİYOR”
Başta TMMOB olmak üzere, çeşitli meslek kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlar
tarafından dile getirilen talep, görüş ve önerilere merkezi hükümet tarafından kulak tıkandığını ifade
ederek sözlerine başlayan Sındır, “Seferihisar körfezi açıklarında moment büyüklüğü 6.9 olan ve İzmir
merkezine 70 km uzaklıkta bir deprem ve depremin en yakın olduğu ilçemiz Seferihisar’da depremin
ardından deniz taşması afetleri yaşandı. Maalesef deprem nedeniyle yaşanan yıkımlar sonucunda 117
vatandaşımız hayatını kaybetti ve binin üzerinde vatandaşımız ise yaralandı. Merkezi hükümet
tarafından deprem sonucu çöken veya ağır hasar gören yapılardan dolayı Kanun kapsamında;
yaşanan afet dolayısıyla alınacak tedbirlerle yapılacak yardımlara ve konut üretimine yönelik
çalışmalara başlanıldı. Fakat depremin ardından yürütülen süreç şeffaf değil. Adeta kamuoyundan
bilgi saklanırcasına ve tutarsızlıklarla ilerletilmeye çalışılıyor. Çevre Bakanı İzmir’e geliyor, sadece AKP
ve MHP’lilerin davet edildiği deprem toplantısı düzenleniyor. CHP’den bir tek vekil çağırılmıyor. Çeşitli
meslek kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlar tarafından dile getirilen talep, görüş ve
önerilere merkezi hükümet tarafından kulak tıkanıyor. İzmir şehrini ilgilendiren 1/100000 ve 1/25000
planlar yapılırken, planın bütünlüğü ilkesi sebebi ile proje alanı için İzmir Büyükşehir Belediyesi
yetkililerine de danışılmadığı anlaşılıyor. Bizzat tarafıma iletilen iddiaların da, sürecin de daha adil,
şeffaf ve denetlenebilir olması gerekiyor” dedi.
“BU KAZANILMIŞ HAKKIN İHLALİ DEĞİL DE NEDİR”
Depremde hasar almış yapıların bulunduğu özel mülkiyete tabi olan arsalar rezerv alan ilan edildiğini
ifade ederek sözlerine devam eden Sındır, “Depremde yıkılan ve hasar gören alanın yerinde dönüşüm
yapılması gereken alan olması gerekirken bu bölgenin rezerv alanı ilan edilmesindeki kriterlerin neler
olduğunu Sayın Bakan kamuoyuna açıklamalı, yasal dayanağının ne olduğunu da belirtmeli. Bakanlık
tarafından deprem sonucu çöken veya ağır hasar gören yapıların yoğunluklu bulunduğu bölgelerde
6306 sayılı Kanun çerçevesinde alelacele toplam 7 adet Rezerv Yapı Alanı belirlendi ve plan
değişikliğine konu oldu. Bakanlık tarafından ilan edilen yedi proje alanında sekiz kata kadar inşaat izni
verilirken yeni yapılan projelerde zemin artı 5 kat inşaat izni verilmiştir. Bu kazanılmış hakkın ihlali
değil de nedir. Maalesef yasaları ve mevzuatı tanımayan bir iktidar ile karşı karşıyayız. Bakınız;
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 21.maddesinin 6.fıkrasında “Onaylı jeolojik-jeoteknik veya
mikro bölgeleme etüt raporu bulunmayan alanlarda imar planları hazırlanamaz” denmektedir.
Bakanlığın söz konusu yönetmelik hükmüne aykırı 1/100000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği ve
1/25000 Ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı Değişikliği onaylamasının nedeni nedir?
Aynı şekilde İmar Kanunu ve ilgili yönetmelikleri dikkate alındığında uygulamaya esas işlemlerin
yapılabilmesi için yürürlükte 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının olması gerekmektedir. Fakat bu
göz ardı edilerek proje alanında 22 Şubat 2021 tarihinde temel atma töreni gerçekleştirilmiştir. Keyfi
uygulamalara göz yumacağımızı düşünenler büyük yanılgı içerisindeler” dedi.

“VATANDAŞLARIMIZIN MAĞDUR EDİLMESİNE GÖZ YUMMAYACAĞIZ”
İzmir depremi sonrasında birçok bilinmezin olduğunu ifade ederek sözlerini sonlandıran Sındır şöyle
konuştu: “İzmir depreminde deprem anında hafif, orta, ağır hasar görmüş toplam kaç yapı var, tam
olarak açıklanmadı. Yıkılmış veya yıkılacak apartmanlarda kaç adet bağımsız bölüm ve kaç adet
dükkân bulunduğu kamuoyu ile paylaşılmadı. Bina enkazlarından çıkarılan eşyalar vatandaşlara
usulüne uygun teslim edilmedi; özel eşyalar, ziynet eşyaları, paralar, kasalar ve kasalardaki kıymetli
evrakların akıbeti ne olduğu bilinmiyor. Proje alanında eğer yapılmış ise, zemin etüt raporlarına ilişkin
bir bilgi sunumu gerçekleştirilmedi. Proje alanında fore kazık ve jet grout uygulaması yapılacağı
söylenmekte. Fakat hangi proje alanında kaç adet fore kazık ve ne kadar jet grout yapılacağı bilgisi ne
biz deprem komisyonu Milletvekilleriyle ne de kamuoyu ile paylaşılmadı. Sadece yedi proje alanındaki
yapılar mı ihale usulü yaptırılacak? Eğer öyle ise diğer bölgelerdeki yapılarda mal sahipleri istedikleri
şirketler ile anlaşabilecekler mi? Proje alanındaki vatandaşlarımızın mülkiyeti hazineye geçirilip,
istendiği gibi plan proje üretilip, ardından ihaleyle vatandaşın malının vatandaşa satılması durumu söz
konusu. Bu durum mülkiyet ve eşitlik hakkına aykırıdır. İzmir depreminin ardından Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı ne yapmak istiyor? Daha onlarca belirsizliği soru önergemizde sayın bakana sorduk. Yaşanan
gelişmeleri ve süreci yakından takip edeceğiz ve vatandaşlarımızın mağdur edilmesine göz
yummayacağız” dedi.

Sındır, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’a yanıtlaması istemiyle TBMM’ye verdiği önergede
şu soruları yöneltti:
1. Depremde hasar almış yapıların bulunduğu özel mülkiyete tabi olan arsaların rezerv alan ilan
edilmesinin yasal dayanağı nedir? Depremde yıkılan ve hasar gören alanın yerinde dönüşüm
yapılması gereken alan olması gerekirken bu bölgenin rezerv alanı ilan edilmesindeki kriterler
nelerdir?
2. Bakanlık tarafından ilan edilen yedi proje alanında 8 kata kadar inşaat izni verilirken yeni
yapılan projelerde zemin +5 kat inşaat izni verilmiştir. Bunun nedeni nedir? Bu kazanılmış hakkın ihlali
değil midir? Bu karar Mahalle kültürünü devam ettirmek için bir plan kriteri midir? Türkiye de bu plan
kriteri ile planlanmış hangi bölgeler vardır?
3. İzmir şehrini ilgilendiren 1/100000 ve 1/25000 planlar yapılırken, planın bütünlüğü ilkesi
sebebi ile proje alanı için İzmir Büyükşehir Belediyesi yetkililerine hiç danışılmış mıdır?
4. Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 21.maddesinin 6.fıkrasında “Onaylı jeolojik-jeoteknik
veya mikro bölgeleme etüt raporu bulunmayan alanlarda imar planları hazırlanamaz.” denmektedir.
Bakanlığın söz konusu yönetmelik hükmüne aykırı 1/100000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği ve
1/25000 Ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı Değişikliği onaylamasının nedeni nedir?
5. 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili yönetmelikleri dikkate alındığında uygulamaya esas işlemlerin
yapılabilmesi için yürürlükte 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının olması gerekmektedir. Proje
alanında 22 Şubat 2021 tarihinde yapılan temel atma töreni hangi yasal dayanağa göre
gerçekleştirilmiştir?
6. İzmir depreminde deprem anında yıkılmış kaç bina, hafif/orta/ağır zarar görmüş toplam kaç
yapı vardır? Yıkılmış veya yıkılacak apartmanlarda kaç adet konut, kaç adet dükkân bulunmaktadır?
7. Deprem anında yedi binanın yıkıldığı bilinmektedir. Bu binaların enkazlarından çıkarılan
eşyalar vatandaşlara usulüne uygun teslim edilmemiştir. Bina enkazlarından çıkan özel eşyalar, ziynet
eşyaları, paralar, kasalar ve kasalardaki kıymetli evrakların akıbeti nedir?

8. İdareniz tarafından orta hasarlı olduğu halde yıkılmış bina var mıdır? Eğer yıkıldı ise hangi
dayanak ile yıkılmıştır? Diğer orta hasarlı binalarla ilgili uygulamanız ne olacaktır?
9. Depremde en çok zarar gören alanda zeminin alüyonlu olduğu kabul edilmektedir. Bu
nedenle zemin etüt raporları önem taşımaktadır. Proje alanında eğer yapılmış ise, zemin etüt
raporları kamuoyu ile paylaşılacak mıdır? Kaç metre, kaç adet sondaj yapılarak zeminlere karar
verilmiştir?
10. Proje alanında fore kazık ve jet grout uygulaması yapılacağı söylenmektedir. Hangi proje
alanında kaç adet fore kazık ve ne kadar jet grout yapılmaktadır?
11. Yedi proje alanı hangi kriterlere göre oluşturulmuştur, projelerin hazırlanmasında mülk
sahiplerinin görüş ve önerileri neden alınmamıştır? Projeler neden hiç askıya çıkarılmadan ihale
edilmiştir?
12. Sadece yedi proje alanındaki yapılar mı ihale usulü yaptırılacaktır. Diğer bölgelerdeki
yapılarda mal sahipleri istedikleri şirketler ile anlaşabilecekler midir?
13. Proje alanından çıkmak isteyen maliklere neden izin verilmemektedir?
14. Yedi proje bölgesinde yapılacak toplam konut ve dükkân sayısı nedir? Eski durumdaki sayılar
ile karşılaştırıldığında kaç adet konut / dükkân eksik kalmaktadır? Eksiklik var ise bu eksikliğin telafisi
nasıl olacaktır?
15. Deprem tüm Bayraklı genelinde etkili olmuş ve toplamda 652 bina ağır hasar almışken, yedi
proje alanının neye göre hangi kriterler dikkate alınarak seçildiği bilinmemektedir. Proje alandaki
binalar hangi bilimsel kriterler gözetilerek 7269 ve 6306 sayılı kanunlara tabi kılınmıştır? Tüm bunların
nedeni rant bölgesi olan lokasyonlarda anayasadaki mülkiyet hakkına aykırı olarak 6/A maddesine
işlerlik ve uygulama alanı kazandırmak mıdır?
16. Depremden zarar görmüş 652 adet ağır hasarlı bina varken orta hasarlı ve az hasarlı binaların
dahi dahil edilmek suretiyle sadece yedi proje alanı oluşturulmasındaki kamu yararı nedir?
17. Hastane bölgesinde ilan edilen rezerv alanda kaç konut yapılması planlanmaktadır. Bu
konutların kaçı depremzedelere verilecektir? Hastane yanındaki rezerv alana yapılacak konutlar
sadece 7269 nolu kanun şerhi bulunan ağır hasarlı apartman maliklerine mi verilecektir? Uygulanacak
kredi oranı ne olacaktır?
18. 6306 kentsel dönüşüm 6/A maddesi, vatandaşa ait tapuların hazineye devredilmesini
vatandaşın mülkünde idarenin istediği gibi tasarrufta bulunmasını sağlamaktadır. Bu durum mülkiyet
hakkına ve anayasaya aykırı değil midir?
19. İdare ancak ve ancak kanunlarla öngörülen şekilde kamulaştırma ile ivedi durumlarda
kamulaştırmasız el atma ile satın alma veya takas trampa ile mal edinebilir. Proje alanındaki örnekler
vatandaşın mülkiyetini hazineye geçirip, istendiği gibi plan proje üretilip, ardından ihaleye ile
vatandaşın malını vatandaşa satılması durumu ortaya çıkmaktadır. Vatandaş kendi istediği ekip ile
neden kendi inşaatını yapamamaktadır? Bu konudaki açıklamanız nedir? Bu durum mülkiyet ve eşitlik
hakkına aykırı değil midir?
20. Proje alanında binaların bir kısmı 7269 sayılı yasadan bir kısmı ise 6306 sayılı yasanın 6A
maddesinden yıkılmıştır. Ancak daha sonra tüm tapulara 7269 ve 6306 sayılı yasa şerhi işlenmiştir. Bu
yasa hükümleri hangi kriterlere göre işletilecektir?
21. İhaleler yapılmış olmasına rağmen borçlandırma rakamları neden halen kamuoyu ile
paylaşılmamıştır?

22. Hak sahipliği için imzalatılan belgede kullanılacak kredi miktarının belli olmadığı doğru
mudur? Depremzedeler ne kadar borçlandığını bilmeden hak sahibi olmaya mı zorlanmaktadır?
23. 6306 sayılı kanunun 6/A maddesi uyarınca idare istediği her yeri riskli alan olarak tespit
edebilecektir. Hangi alanlar için bu uygulama yapılabilecektir?
24. Deprem anında DASK’ı olmayan daire sahibinin hak sahibi yapılmayacağı hükmü vardır. Elazığ
depreminde bu hükmün uygulanmasından vazgeçilmiştir. İzmir depreminde de benzer uygulama
yapılacak mıdır?
25. Depremde toplam 652 ağır hasarlı bina tespiti yapılmışken, Proje alanlarındaki binalar acilen
yıkılmıştır. Halen ağır hasarlı olup yıkılmayan kaç bina vardır?
26. Yıkımı resen gerçekleştirilen binaların enkaz bedelleri vatandaşlara ödenecek midir? Yıkım
ihalesini alan firmalar ve ihale şartnameleri neden kamuoyu ile paylaşılmamaktadır?
27. Devlet vatandaşından yıkım bedellerini talep edecek midir? İhale dökümanları, ihale
şartnameleri, ihale edilen projelere ilişkin teknik ve hukuki detaylar neden kamuoyu ile
paylaşılmamıştır?
28. Bakanlıkça yerinde üretilecek konut ve dükkânlar için, oluşabilecek muhtemel fazlalığın
dağıtımı ile ilgili uygulama ne olacaktır?
29. 7269 ve 6306 sayılı kanunların borçlandırma rakamlarının tesisi, yapılandırılması ve ödeme
şekil ve şartları farklılık arz etmektedir. Binaların 7269 ve 6306 sayılı kanunlara tabi kılınarak
ayrıştırıldığı gerçeğine binaen, uygulamada aynı afeti yaşamış vatandaşlar arasında gerek borç
tahakkuku gerekse geri ödeme süre ve koşullarında da bu fark yaratılacak mıdır?
30. Çevre ve Şehircilik Bakanı olarak tarafınızdan anıt park olacağı ilan edilen Rızabey
apartmanının bulunduğu bölgedeki anıt park projesi hazır mıdır?
31. 30.10.2020 tarihinde yaşanan deprem sonrası Bayraklı Şehir Hastanesi bölgesinde orman
vasfı dışına çıkarılarak ve alanın sit statüsü yeniden düzenlenerek bir kısmı tamamen doğal sit statüsü
dışına çıkarılmak sureti ile alelacele “rezerv alanı” belirlenmesi hangi bilimsel dayanaklarla
yapılmıştır? İzmir’de 1995 yılında meydana gelen sel felaketi sonucu yitirdiğimiz 65 vatandaşımızın
58’i Laka Deresi Havzası’ndan gelen sele kapılarak hayatını kaybetmesi sonrasında harcanan kamu
kaynakları yapılan binlerce km. teras, ağaçlandırma yapılan alanın yeniden konut alanına çevrilmesi
yeni felaketlerin kapısını açmayacak mıdır? Kentsel alan içerisinde rezerv alan/alanlar olarak
belirlenebilecek kamu mülkiyetindeki alanlar olup olmadığı konusunda bir araştırma yapılmış mıdır?